ZhaawanArt trouwringen en het thema van de Dondervogel

Bekijk direct onze ringenlijnen

De Anishinaabeg, de indiaanse voorouders van de trouwringen-smid, koesterden veel respect voor hun grootmoeders. Grootmoeders hielpen hun dochters doorgaans actief bij het verzorgen van hun kinderen, ze waren onmisbare metgezellen en opvoeders en een constante factor in de huishoudens van de wiigiwaaman (woningen). Grootmoeders stonden dichter bij kinderen dan grootvaders en werden dan ook nadrukkelijker geëerd dan de laatsten. Het was vooral de maan, die als de grootmoeder van de natuur en de mensen werd beschouwd, die de verering voor grootmoeders symboliseerde.

Trouwringen uit de Oprechtheid-collectie eren de rol van de grootvaders

Om toch ook de grootvaders de eer te geven die ze verdienden, een soort van erkenning voor de liefde en tedere genegenheid die ook zij voor hun kleinkinderen koesterden, kozen de Anishinaabeg de Donder en de bliksem als symbolen die de herinnering aan de grootvaders levend moesten houden.

Deze pagina vertelt het verhaal van de Dondergrootvaders; trouwringen-ontwerper Zhaawano legt aan de hand van enkele trouwringen en vriendschapsringen die hij in ringenlijn Oprechtheid en ringenlijn Waarheid onderbracht uit welke symbolische betekenis schuil gaat in de gestileerde vleugels waarmee hij deze modellen uitrustte.

De trouwringen van ZhaawanArt en het thema van de Dondergrootvaders

De dondergrootvaders oftewel Animkiig worden sinds mensenheugenis beschouwd als aadizookaanag (grootvaders van de bovennatuurlijke categorie) die ieder jaar in de lente naar de aarde afdalen om tot diep in de herfst de natuur regen en vruchtbaarheid en te brengen en met hun bliksem branden te veroorzaken die de bossen gezond helpen te houden. Zij vertegenwoordigen de bovennatuurlijke machten en krachten die in de natuur en de wereld aanwezig zijn, waar de mens geen controle over heeft maar die wel over de kwaliteit van zijn bestaan heersen, alsmede over die van de planten en dieren.

Wegens hun bovennatuurlijke krachten verkozen de medicijnmannen en -vrouwen in vroegere tijden de dondergrootvaders als hun schutspatroon; het ging om een selecte groep van zieners en helers wier helende gaven uitzonderlijk groot waren. Zo groot is het ontzag voor Animkii, dat een boom die tijdens onweer door bliksem wordt getroffen, met groot respect wordt bejegend omdat hij – zo wordt verondersteld – de magische kracht van de Donder zelf heeft overgenomen.

De Anishinaabeg hebben van oudsher verhalenvertellers in hun midden die gespecialiseerd zijn in het vertellen van aadizookanan (geritualiseerde, heilige vertellingen) over de Dondergrootvaders; deze animikiig ayaadizokedjig staan in bijzonder hoog aanzien wegens hun rituele kennis en vertelkunst, die ze rechtstreeks van de aadizookanag (bovennatuurlijke grootvaders) krijgen: zie bovenstaande illustratie die de trouwringen-smid tekende, van ayaadizokedjig die magische Wenaboozhoo-verhalen vertellen waarin de Dondervogels een grote rol spelen).

De Dondergrootvaders en hun gevleugelde verwanten

De woonplaats van de Dondergrootvaders tijdens de winter, wanneer ze minder actief op aarde zijn dan tijdens de warme maanden, bevindt zich naar verluidt in de bergen, van waaruit ze op gezette tijden met hun regen en vuur Moeder Aarde dienen, veelal verscholen achter wolken die zij zelf creëren (zie foto). De Anishinaabeg beschouwen van oudsher grote vogelsoorten, met name arenden, als wezens die verwant aan de Donders zijn. Arenden nemen zelfs de gedaante van de Dondergrootvaders aan wanneer dezen in de vroege lente van de bergen neerdalen op de aarde om met klapwiekende vleugels en knipperende ogen bliksem te genereren en hun rollende donder te laten weerklinken. De metaforische naam die voor deze vogels wordt gebruikt is animikii-binesi, letterlijk: Dondervogel.

De veren van de arend

Een deel van de krachten van de Animkiig is aanwezig in de veren van roofvogels – volgens een eeuwenoude overlevering schonk animikii-binesi iedere arend vier van zijn veren. Dat de voorouders van de trouwringen-smid meenden dat de Dondergrootvader een persoon die een arendsveer in hun bezit heeft beschouwen als iemand die in potentie over (een fractie van) het zijn machtige Dondermedicijn beschikt, illustreert hoe groot de magische krachten waren die ze de arend (en soms ook de havik en de valk) toedichtten.

Een arendsveer, mits op de juiste ceremoniële manier verzorgd en op rituele wijze aangewend, stelt mensen in staat om rechtstreeks en recht uit het hart tot de aadizookaanag te spreken; en dan wordt met aadizookaanag niet alleen de grootvaders van de Dondercategorie bedoeld, maar alle soorten grootvaders die zich in de bovennatuurlijke wereld ophouden. De grootste eer die een Anishinaabe persoon dan ook ten deel kan vallen, is wanneer hem of haar een arendsveer wordt geschonken.

Dondervogels, spirituele hoeders van de Anishinaabeg

De animikii-binesiwag oftewel ‘Dondervogels’ zijn de spirituele hoeders van het Anishinaabe-volk. Zij worden van oudsher geëerd als grootvaders die de mensen mysterie en goed medicijn brengen, en hun band met de ceremoniële voorouders – die zich o.a. uit in hun aanwezigheid tijdens regendansen en zweethutceremoniën - is iets waar men zich zeer bewust van is.

Maar evenzeer heeft men groot ontzag voor hen en worden ze ronduit gevreesd om hun ontzagwekkende krachten. Wanneer tijdens onweer bomen ontschorst raken wordt dit toegeschreven aan de scherpe klauwen van Dondervogels, en wanneer de aarde schudt en trilt onder het overdonderende geweld dat onweer voortbrengt veronderstelt men dat de animkii-binesiwag op jacht zijn op slangen en andere monsters die zich onder de het water van de grote meren ophouden. Om de dondergrootvaders gunstig te stemmen – maar ook om de nagedachtenis aan hun eigen grootvaders-van-vlees-en-bloed levend te houden – laten de Anishinaabeg geregeld asemaa (tabak) achter op juist die plaatsen in de natuur waarvan men vermoedt dat de Dondervogels er extra actief zijn.

Dat soms ook asemaa aan de aardse grootvaders van vlees en bloed wordt geofferd heeft nog een dieper liggende reden: tenslotte is nooit helemaal uit te sluiten dat een elder uit de eigen omgeving – zoals ook bij roofvogels het geval is – eigenlijk een Dondergrootvader in vermomming is…

Bovenstaande illustratie toont een drum beschilderd door de wereldberoemde Anishinaabe (Ojibwe)-kunstenaar en spirituele leider Norval Morrisseau (1923-2007): het tafereel toont een Dondervogel die jaagt op Mishiginebig, de slang die onder het wateroppervlak van Lake Superior leeft. De Ojibwe-naam van Norval Morrisseau was Miskwaabik Animikii oftewel Koperen Dondervogel; hij behoorde tot de Dondervogel doodem (clan). Zijn talenten en expressieve kracht als kunstenaar en ziener ontleende hij aan de macht die de Dondergrootvaders op hem uitoefenden. Naast dondervogels speelde de onderwaterslang een grote rol in zijn werken; ook edelsmid Zhaawano verwerkt soms Mishiginebig in zijn trouwringen-ontwerpen. Zie bijvoorbeeld de trouwringen 'Heling En Wijsheid' uit ringenlijn Wijsheid.

Dondervogel en de zes oorspronkeliike diertotems

Toen de voorouders van de Anishinaabeg nog aan de noordelijke kusten van de Atlantische oceaan leefden, ver voordat een massale volksverhuizing ze naar de veel westelijker gelegen Great Lakes bracht, organiseerden ze zichzelf in grote familie- of clangroepen, onderverdeeld in individuele clans genaamd odoodeman (totems).

Volgens eeuwenoude overleveringen verschenen er op een dag zeven mensachtige wezens uit de golven van de oceaan: deze ‘grootvaders’ of ‘profeten’ introduceerden bij de Anishinaabeg zes clangroepen, genaamd Baswenaazhi (Resonerende Stem; de Kraanvogel); Nooke (Zachte Pels; de Beer), Aan’aawenh (Pijlstaarteend), Awaazisii (Bruine dwergmeerval), Moozwanowe (Kleine Elandstaart) en Binesi (Dondervogel). Deze zes clangroepen vormden de eerste odoodeman (clans) van het Anishinaabe-volk; uit deze oorspronkelijke totemclans zouden later nog veel meer clans ontstaan, de meeste met een dierennaam.

Dondervogel beschikte echter over een dusdanig krachtig Medicijn (spirituele kracht), dat de grootvaders hem terugstuurden naar de golven van de zee; vandaar dat de Ojibwe Anishinaabeg tegenwoordig niet over een Dondervogel-clan beschikken!

Woonplaats van de Dondervogels

De voorouders van de trouwringen-smid geloofden dat de woonplaats van de Dondervogels in de winter zich op een 300 meter hoge tafelberg vlakbij Thunder Bay in Ontario bevond, in het noordelijke gedeelte van Gichi-ogimaa-gami oftewel Lake Superior. Hier keren de Dondervogels terug na de jachttochten die ze tijdens lente en zomer ondernemen, op zoek naar mishi-ginebigoog, de gehoornde slangen die zich onder het wateroppervlak van meren en rivieren ophouden.

Deze imposante berg, Mount McKay of Animikii-wajiw (Berg van de Donder) genaamd, heeft om deze reden een nog altijd grote spirituele betekenis voor de Anishinaabeg. De vleugelvormen die in de Dondervogel-trouwringen zijn verwerkt, tonen zodra je het design ondersteboven bekijkt, een gestilleerde, geometrisch gevormde berg; zodoende worden zowel de machtige vleugels van de Dondervogels alsook hun winterse schuilplaats in een en hetzelfde trouwringen-design uitgebeeld.

Terug naar het begin van de pagina

Medicine Wings trouwringen

De trouwringen-set die hierboven is afgebeeld, symboliseert de magische krachten en het goede medicijn die de Dondergrootvaders sinds mensenheugenis worden toegedicht.

Beide trouwringen bestaan uit palladiumhoudend witgoud – dit heeft een grijzere kleur dan gewoon witgoud - , waarbij de gestileerde, geometrisch vormgegeven, dondervogelvorm van roodgoud voor een dramatisch contrast zorgt.

In het geval van de herenring, rechts op de foto, zijn de vleugelcontouren van een dondervogel uit het gematteerde palladiumwitgoud gezaagd, zodat door de uitsparing heen de roodgouden binnenzijde van de ring zichtbaar wordt.

De damesring, links op de foto, kent geen ‘gelaagde’ opbouw zoals de herenring, maar bestaat uit een hoogglans gepolijste ringscheen van palladiumwitgoud; op de ringscheen monteerde de trouwringen-smid de uitgezaagde vleugels van een Dondervogel. In het midden van de gestileerde vleugelfiguur, die een gematteerde afwerking kreeg om een fraai contrast met de onderliggende ringscheen te verkrijgen, plaatste hij bovendien een vierkant geslepen diamant (voorzien van een Princess-slijpvorm), in een strak vormgegeven zetkast van palladiumwitgoud.

De contourlijnen van de uitgezaagde dondervogelvorm in de herenring komen terug in de opgelegde dondervogel van roodgoud van de damesring: dit oplegwerk vormt als het ware het negatief van het dondervogeldesign van de herenring. De rode kleur van de vleugels van de trouwringen symboliseert het vermogen van de Dondervogels om met hun elektrisch geladen bliksemschichten vuur op aarde te creëren. De kleur van de ringschenen vertegenwoordigt het oosten, de richting waar volgens de oude verhalen de woonplaats van de zeearend is, en tevens de plaats is die met de heilige asemaa (tabak) wordt geassocieerd. Het schitterende witte vuur van de diamant in de damesring, tenslotte, staat model voor het ontzagwekkende Medicijn van Animikii de Donder, die van oudsher door de Anishinaabeg beschouwd wordt als de grootvader van alle mensen.

Maar bovenal staat het geometrische vleugeldesign van de trouwringen, een positieve en een negatieve figuur die elkaars complement zijn, symbool voor een speciale huwelijkszegening; beide vogelfiguren, de uitgezaagde en de opgelegde, vormen een metafoor voor de wijze waarop twee mensen die een verbintenis voor het leven aangaan, elkaar aanvullen.

Zoals de veren van de arend de machtige geest van de Donder symboliseren, zo huist er in de uitgespreide vleugels van de trouwringen een geest, een speciale 'grandfather blessing', die het echtpaar geluk en voorspoed brengt op het pad dat ze samen inslaan – maar hen er tevens aan herinnert elkaar te beschermen en onvoorwaardelijk lief te hebben, met dezelfde innige tederheid die iedere grootvader voor zijn kleinkinderen voelt…

Traditionele Anishinaabe handdrum beschilderd met Dondervogelmotief

Spirit Wings trouwringen

Medicine Keepers trouwringen

Thunder Wings trouwringen

Thunderbird Power trouwringen

M. Kinoshameg: Thunder Being

Dondervogel-afbeelding van Miskwaabik Aninimikii (Norval Morrisseau)